Dişlerimiz her ne kadar çok sert ve güçlü yapılar olsalar da ağır darbeler aldıklarında veya küçük ama uzun travmalar sonucunda kırılıp çatlayabilirler. Bir diş kırıldığında ilk yapılması gereken kalan diş dokusunun en kısa sürede sağlıklı hale getirilmesi ve daha sonrasında çeşitli tedavi yöntemleriyle eksik bölümleri tamamlanması olacaktır.
Diş mine tabakası çeşitli ölçüm derecelerinde sertlik sınıflandırmasına dahil edilmiş ve dünya üzerinde bulunan bir çok maddeden daha sert olduğu kabul edilmiştir. Fakat bazı ani ve sert darbelerde dişlerimiz kırılabilmektedir. Bunların sebepleri ;
*Ön dişler (yüz üstü düşmelerde)
*Arka dişler (özellikle kabuklu ve sert kuruyemiş kırmaya çalışırken veya gazoz kapağını dişimizde açmaya çalışırken kırılabilmektedir)
*Spor yaralanmalarında
*Trafik kazası,düşme vb
Bir diş kırıldığında en kısa sürede diş hekiminize gitmenizde fayda vardır.Gözle görülebilen kırıkların dışında kök yüzeyine inen ve kemik içerisinde oluşan bir çatlak olabilir.Bu tarz bir kırık ancak röntgen yardımıyla tespit edilebilir.Kırık hattının durumuna göre yapılacak tedaviye karar verilir.Mine ya da mine ve dentin dokusunu içine alan küçük kırıklarda kırık parçayı kompozit dolgularla tamamlamak mümkündür.Kırığın pulpa dokusuna ulaştığı durumlarda kanal tedavisi gerekir.Kök yüzeyine ulaşan ya da birden çok kırık olan durumlarda radikal karar vermek gerekebilir.Bu durumlarda ne yazık ki dişin çekimi gerekebilir
Direnci, çürük sebebi ile iyice azalmış diş en ufak bir travmada kırılabilir veya kök travma sonu çene kemiği içerisinde yerinden oynayıp canlılığını yitirebilir. Bu durumda yine kanal tedavisi uygulanabilir.
Daha sonrasında kırık olan dişi restorasyon ile eski sağlığına ve estetik görümüne tekrardan geri kazandırmak için bir kaç işlem uygulanabilir. Bu işlemler;
*kompozit(dolgu),
*fiber post(vida vb.)
*laminate veneer( özellikle ön diş estetiğinde tercih edilir)
*porselen kuron
*empress kuron
*zirkonyum
Günümüzde kullanılan malzeme fazlalığı sayesinde estetik kaygı yok gibidir.
Diş kırıklarında diğer bir travma çeşidi ise genellikle çocuklarda meydana gelen ön dişin darbe alması ile oluşur. Bu durumdan en çok etkilenen dişler üst-ön kesici dişlerdir. Hafif çarpmalarda genellikle dudak ve diş eti gibi yumuşak dokularda zedelenmeler olabilir veya dişin yerinden tamamen çıkmasına sebep olabiliir.Bu durumda anne-babanın sakinliğini koruyup yapması gerekenleri panik olmadan uygulamalıdır.
Eğer dişin tamamı yerinden çıkmışsa, dişin kök kısmına dokunmadan tutularak temiz, akan su altında yıkanmalıdır. Düşen diş mümkünse süt içinde değilse temiz su içinde en kısa sürede hekime ulaştırılmalıdır. Daha sonrasında hekim dişin travmadan etkilenme derecesine göre dişin diş çukuruna yerleştirilip yerleştirilemeyeceğine karar verecektir.
Eğer travma sonucu diş yerinden çıkmamış ancak sallanıyorsa, dişi daha fazla zorlamamak amacıyla asla sallayarak kontrol etmeyiniz. En kısa sürede hekiminize ulaşınız.Diş hekiminiz sallanan dişi yanındaki diğer dişlere bazı tekniklerle sabitleyerek diş liflerinin yenilenmesi sağlanabilir. Bu süreç 1-4 hafta arasında sürebilir. Bu süre içinde travmaya uğrayan diş zorlanmamalı, yiyecekler küçük lokmalar halinde direk arka dişlere götürülerek yenmelidir. Bu süreçte sık ve düzenli doktor kontrolü şarttır.